Feudalizm w Anglii

Chłopi angielscy są, tak jak na kontynencie, zależni od panów feudalnych. Podział ludności wiejskiej, oparty na stopniu tej właśnie zależności, przypomina w zasadzie strukturę wsi francuskiej. Istnieją, zatem w Anglii chłopi wolni. Jako osiedleni na gruntach pana, byli oni obowiązani do składania na jego rzecz określonych świadczeń i podlegali jego sądownictwu. Nie byli jednak przywiązani do ziemi., a nawet pod warunkiem wywiązania się nabywcy z powinności względem pana, mogli swą posiadłość sprzedać. Druga kategoria, to chłopi w pełni poddani władzy pana, określani przez źródła jako villani, którzy byli przywiązani do ziemi, a ich świadczenia na rzecz pana nie były ściśle określone. Świadczą oni jednak panu za zezwolenia na zawarcie małżeństwa i przejecie spuścizny. Świadczenia chłopów na rzecz pana wyrażały się w robociznach oraz w czynszach w naturze. Czynsze pieniężne należały wówczas do wyjątków. Istniała również zanikająca grupa chłopów niewolnych. Źródła wyróżniają także zagrodników, osiedlonych na tak małych kawałkach gruntu, że nie byli zdolni samodzielnie się utrzymać. Przypuszczać należy, że ich położenie prawne stanowiło formę pośrednią miedzy sytuacją chłopów niewolnych a villanów. Ogólnie rzecz biorąc, cała ludność chłopska pozostawała w stosunku poddańczym. Jednak stosunek ilościowy między chłopami wolnymi a villanami był w Anglii korzystniejszy dla chłopów niż w Europie kontynentalnej. Istniały poza tym w Anglii pewne możliwości ingerencji instancji królewskich w sądownictwo zwierzchnie panów. Dawało to chłopom, nieznaczną zresztą, ochronę przed nadużyciami sądów dominialnych.