Feudalizm europejski powstał w warunkach cofnięcia się cywilizacyjnego po upadku cesarstwa rzymskiego, a także pierwszych państw powstałych na jego gruzach. Nastąpił zanik pieniądza jako środka płatniczego, normalny obieg pieniądza został ograniczony do terenów Bizancjum i najbardziej rozwiniętych części dawnego imperium rzymskiego (przede wszystkim Italia). Monety złote straciły niemal zupełnie swój walor płatniczy, ze względu na stopniowy zanik dalekosiężnego handlu, stały się z wolna jedynie środkiem wyrażającym prestiż i potęgę gromadzących je władców. W nowej sytuacji jedynym skutecznym sposobem na wynagradzanie urzędników, sług czy towarzyszy stało się nadawanie ziemi, która była postrzegana jako najbardziej wymierny wskaźnik władzy i bogactwa. Po burzliwym okresie tzw. wielkiej wędrówki ludów, u progu VIII wieku Europa ponownie stała się obiektem najazdów, tym razem byli to: Wikingowie, Madziarzy i Arabowie. Niedojrzałe i słabe monarchie zachodniej Europy nie były w stanie obronić całego swego terytorium przed niszczycielskimi atakami. Sprzyjało to procesom decentralizacyjnym, poszczególni możnowładcy stawali się z wolna coraz bardziej niezależni. Także zwykła ludność, nie mogąc liczyć na pomoc władzy centralne, oddawała się coraz częściej pod opiekę okolicznych możnych, a także Kościoła. Symboliczną manifestacją ich podległości były różnego rodzaju hołdy feudalne lub pseudo feudalne.