Nadanie chłopom na własność użytkowanej przez nich ziemi, połączone ze zniesieniem obciążeń feudalnych na rzecz pana feudalnego czyli pańszczyzny, czynszu.

Uwłaszczenie mogło nastąpić:
• za odszkodowaniem (z rekompensatą finansową dla pana feudalnego),
• bez odszkodowania (bez tejże rekompensaty).

Odszkodowanie mógł wypłacić sam chłop lub skarb państwa. W tym przypadku władze często "ukrywały" sumy odszkodowawcze w podwyższonych podatkach chłopskich, tak że faktycznie to jednak włościanin ponosił koszty rekompensat.

Uwłaszczenie było niezbędnym warunkiem wkroczenia na drogę rozwoju kapitalistycznego, uwalniało bowiem chłopów od poddaństwa, przywiązania do ziemi, sądownictwa dominalnego i pozwalało zasilić rozwijające się miasta oraz przemysł. Ponadto oznaczało modernizację i unowocześnianie samego rolnictwa.

Procesy uwłaszczeniowe zachodziły w Europie od przełomu XVIII i XIX w. Reformy uwłaszczeniowe w Polsce zostały dokonane przez władze zaborcze:

• od ok. 1807 do ok. 1872 w zaborze pruskim,
• w roku 1848 w zaborze austriackim,
• w roku 1861 na tzw. Ziemiach Zabranych (wschodnie ziemie zaboru rosyjskiego, które nie weszły w skład Królestwa Polskiego),
• w roku 1864 w Królestwie Polskim.